W wyniku poszukiwań i z inicjatywy naszego przedsiębiorstwa w Szkotowie zostały odsłonięte przez archeologów pozostałości dawnego młyna wodnego na Szkotówce. Drewniany młyn powstał prawdopodobnie w XIV – XV w. i funkcjonował do XIX w.
Do dziś zachowały się drewniane fundamenty o konstrukcji zrębowej. Datowanie młyna zostało ocenione wstępnie na podstawie znalezionej ceramiki i zabytków metalowych (monety, fragmenty biżuterii, dewocjonalia i guziki) bardziej szczegółowe dane będą znane po badaniach dendrochronologicznych pobranych próbek drewna. Na podstawie znalezisk można przypuszczać, że okres świetności młyna przypadał na XVIII–XIX wiek, a następnie prawdopodobnie został opuszczony lub rozebrany na początku XIX wieku.
Obok młyna odsłonięto także fragment brukowanego podłoża – prawdopodobnie to pozostałości zabudowań gospodarczych, odnalezione elementy ceramicznego pieca pozwala przypuszczać że była to kuchnia.
Młyn przez 200 lat należał do posiadłości sławnego rodu Kostków, z którego pochodził Św. Stanisław Kostka, a także Jan Kostka – dwukrotny kandydat do tronu. O historii samego Młyna źródła mówią niewiele. Tajemnicą pozostaje zapis nazwy młyna z XVIII wiecznej mapy - Scottau Muhle Patorra I., czy jest to nazwa młyna, czy nazwisko właściciela? Patorra to nazwisko popularne w hiszpańskie Katalonii – czyżby stamtąd pochodził młynarz? Tego jak dotąd nie udało się ustalić.
Inspiracją do przeprowadzenia badań były wspinane wyżej dawne mapy tych terenów oraz nienaturalne ukształtowanie terenu. Już w trakcie badań okazało się, że w miejscowych przekazach miejsce to funkcjonowało jako przeklęte i nie pozwalano tam chodzić dzieciom. Czym malownicza okolica zasłużyła sobie na złą sławę – to również na razie pozostaje zagadką. Być może dalsze badania pozwolą uchylić rąbka tajemnicy zazdrośnie strzeżonej przez historię…
Badania zostały przeprowadzone w ramach przygotowania inwestycji przez COIn. W planach jest rekonstrukcja młyna na podstawie ustaleń wynikających z przeprowadzonych prac archeologicznych.
